Zazwyczaj wachtuje się we dwoje. Jedna osoba stoi za sterem.
Sternik ma za zadanie utrzymywać pożądany kurs w oparciu o dane z urządzeń elektronicznych (AIS*, taki morski GPS), kompas i obserwacje morza, obiektów lub/i gwiazd. Ma również za zadanie obserwacje pracy żagli i zlecanie kontrolowania i regulowania ich pracy drugiemu wachtmistrzowi w razie zaistnienia takiej konieczności. Paradoksalnie sterowanie nie jest wcale takie proste i wymaga wyczucia. Płetwa sterowa jest bardzo wrażliwa na odchylenia steru, a co najistotniejsze reaguje z o wiele większym opóźnieniem niż kierownica samochodu. No i trzeba oczywiście mieć parę w tych rękach, bo sterowanie to w istocie ciężka fizyczna praca. Ja po godzinie pracy za sterem zaczynałam odczuwać pierwsze oznaki zmęczenia mięśni ramion. Tym bardziej zaczęłam podziwiać samotnych żeglarzy. Awaria samosteru musiała być dotkliwa na środku wzburzonego oceanu.
A co robi druga osoba? Choć pozory mogą mylić, wcale nie siedzi z założonymi rękoma.
Między innymi zajmuje się obserwacją morza. Na AIS nie zawsze wyświetlają się wszystkie statki, o czym mieliśmy się okazję przekonać pewnej księżycowej nocy. Właśnie rozpoczęliśmy wachtę, kiedy w oddali zamajaczyły jakieś światełka. Z początku myśleliśmy, że to któryś z jachtów z naszej ekipy Bałtyk z Jajem. W ciemnościach nocy ciężko określić odległość i wielkość obiektu. AIS nic nie pokazywał, więc zapobiegawczo postanowiliśmy skonsultować tę obserwację z kapitanem. Okazało się, że właśnie przecinamy rutę, czyli pas żeglugi wielkich statków. Na szczęście mijany przez nas statek widział, że idziemy na żaglach i zgodnie z przepisami zatrzymał się i ustąpił nam drogę. Gdy go minęliśmy, a naszym oczom ukazał się w całej swojej okazałości 50-metrowy kadłub, zrobiło to na nas ogromne wrażenie! Zwłaszcza na nie aż tak do końca spokojnym znowu morzu. Dlatego właśnie tak przydatna jest druga para oczu. Takie spotkania na morzu należy notować w dzienniku nawigacyjnym wraz z innymi standardowymi danymi. Wpisy do dziennika wykonuje się średnio co godzinę - dane te stanowią istotne informacje na temat kursu, położenia, przebytej drogi i wielu innych szczegółów. Ponadto drugi wachtmistrz ma za zadanie obsługę żagli w razie zaistnienia takiej konieczności.
* AIS - system automatycznej łączności zapewniający automatyczną wymianę danych, przydatnych do uniknięcia kolizji między statkami oraz identyfikujący statek dla brzegowych systemów nadzorujących ruch statków (VTS)